ماهیت و تحولات دیات در نظام کیفری ایران (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 مقرّرات اسلامی که سال ها در کتب فقهی بصورت غیر عملی قرار گرفته بود، یکباره مبنای عمل واقع شد و به عنوان قوانین شکلی و ماهوی در محاکم دادگستری شکل اجرائی به خود گرفت. از جمله این مقرّرات، مقرّرات جزائی اسلام بود که به لحاظ ارتباط تنگاتنگ با حاکمیت و عدم تشکیل حکومت اسلامی در طول تاریخ این مرز و بوم، هیچگاه در عمل جنبه اجرائی پیدا نکرده بود و زمانی که در حیطه عمل قرار گرفت مشکلات ناشی از عدم تطابق بعضی از این مقرّرات با مقتضیات روز آشکار گردید و باعث ایجاد مشکلاتی از لحاظ عملی شد. از جمله این موارد، مقرّرات مربوط به دیه بود که با اجرای آن مقرّرات مشکلاتی از قبیل عدم هماهنگی بین انواع دیه، جبران نشدن خسارت جسمانی ناشی از جرم، خسارات زائد بر دیه و... حادث گردید. امروزه با توجه به گسترش جرائم در حوزه دیه این رساله سعی دارد با تحلیل ماهیت دیه و بررسی شرایط و ارکانی که منجر به تحقق دیه خواهد شد و هم چنین نگرش به سیر تحولات دیه از ابتدای به وجود آمدن تا کنون، در رسیدگی به این قبیل جرائم و برقراری عدالت و انصاف در این زمینه تأثیر به سزایی داشته باشد و مهمترین سؤالی که در این راستا بوجود می آید چیستی ماهیت دیه می باشد. که در جواب این سؤال از نتایج بدست آمده بطور خلاصه می توان گفت در خصوص ماهیت دیه دیدگاه های متفاوت وجود دارد. از جمله این که دیه به عنوان کیفری در مقابل عمل مجرمانه می باشد و دیگر این که دیه به عنوان جبران خسارت به مجنی علیه پرداخت می گردد که با نگرش به دیدگاه های فقهای معاصر در ماهیت دیه و بررسی ماهیت آن نزد اعراب جاهلیت که در واقع واضعین اولیه این مقررات بودند به این نتیجه می رسیم که ماهیت دیه جبران خسارتی است که برخی از ویژگی های کیفر در آن وجود دارد و جنبه جبرانی در آن پیش از جنبه کیفری مدنظر بوده است.
واژه‌های کلیدی: دیات، ماهیت، ارش، نظام کیفری ایران.