مبانی، احکام و آثار وصیت بر شخص حقوقی

توضیح

«وصیت» از جمله نهادهای فقهی و حقوقی است که مورد تأکید و سفارش فراوان قرار گرفته است و در آثار فقهی به احکام آن پرداخته شده است. قانون مدنی نیز بر مبنای رویکرد فقه اسلامی به بیان احکام متناظر با وصیت پرداخته است. لکن علی‌رغم ذکر بسیاری از فروع و مسائل بحث وصیت در آثار فقهی، قانون‌گذار از بیان آن‌ها ساکت است. این در حالی است که با توجه به تبرعی بودن این نهاد و همچنین اجرایی شدن آن در زمان فوت موصی، دقت در بیان جزئیات احکام آن ضرورت دارد تا موجب ابهام و سردرگمی یا مطرود شدن نهاد مذکور به واسطه عدم تبیین احکام نشود. در این میان از جمله مسائل جدیدی که در میان آثار فقهی نیز رد پایی از آن یافت نمی‌شود بحث از جواز وصیت بر اشخاص حقوقی، احکام و آثار چنین وصیتی است. اهمیت بررسی این موضوع بدین خاطر است که اشخاص حقوقی از جمله نهادهای حقوقی مهم روزگار ماست که اهمیت فراوانی در تعاملات اجتماعی یافته و استفاده از کارکردهای آن می‌تواند در تقویت احکام اسلامی و تعاون میان مسلمین مؤثر واقع شود. لذا در این مجال؛ با توجه به آنکه بررسی تفصیلی وصیت بر اشخاص حقوقی تا آنجا که مورد بررسی قرار گرفت فاقد پیشینه‌ی فقهی است و تنها در میان آثار حقوقی جدید بدان اشاره شده است؛ مبانی، احکام و آثار چنین وصیتی در اقسام وصایای تملیکی و عهدی را مورد بررسی قرار داده‌ایم. بر این اساس ضمن تبیین مبانی خود در ماهیت و اهلیت مستقل اشخاص حقوقی به بررسی شرایط و اوصاف مذکور برای وصی در آثار فقهی پرداخته‌ایم. سپس با تشخیص شرایط ضروری در صحت وصیت با تطبیق شرایط مذکور بر اشخاص حقوقی از مسائل و احکام متناظر با وصیت بر اشخاص حقوقی نگاشته‌ایم. در نهایت با تشخیص صلاحیت اشخاص حقوقی برای وجدان شرایط لازم برای تملک به موجب وصیت و تصدی وصایت به ذکر احکام قبول وصیت توسط اشخاص حقوقی و آثار ناشی از آن پرداخته‌ایم.
واژه‌های کلیدی: شخصیت حقوقی، وصی، وصی له، اهلیت