مبانی فقهی انتخاب و تعیین جنس جنین از منظر مذاهب پنجگانه

توضیح

به‌طور طبیعی در جوامع بشری، میزان نوزادان پسر تقریباً معادل نوزادان دختر بوده است، اما امروزه رشد همه‌جانبه علوم پزشکی محدوده قدرت انتخاب انسان را در زمینه انتخـاب و تعیین جنس جنین از طریق تشخیص ژنتیکی پیش از ﻻنهگزینی (PGD) افـزایش داده است و همین امر مسایل نوظهوری را فرا روی فقه مطرح نموده است که فقیه باید در احکام تکلیفی جواز یا عدم جواز و نیز احکام وضعی و آثار آن اظهار نظر نماید. به‌ویژه در خصوص مسایلی مانند کرامت رویان آزمایشگاهی از لحاظ حرمت یا عدم حرمت دست‌ورزی‌های تخریب سلولی و عدم توازن جنسی و... روش‌هایی که در گذشته در خصوص انتخاب جنس جنین به‌کار برده می‌شد، بسیار ساده و غیر مداخله‌گرانه بود؛ مانند سفارش به خوردن میوه یا غذای خاص. از این رو، این موضوع، مورد بحث فقه نبوده و هیچ فقیهی در این باره، اظهار نظر نکرده است. روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی بر اساس رویکرد کتابخانه‌ای بوده است. یافته‌های بحث این است که گرچه فتاوا بین علما و فقهای مذاهب پنج‌گانه مختلف است، اما در این پژوهش با استناد به دﻻیل و قواعد فقهی، جواز بهره‌وری از این فناوری در موارد درمانی تایید شد. در موارد غیردرمانی نیز به صورت مشروط می‌توان حکم به جواز داد، زیرا بعد از عدم دستیابی به نصّ صریحی در بیان حکم انتخاب و تعیین جنس جنین در ادله لفظی، مقتضای اصول و قواعد، جواز اقدام به این عمل با تمسک به اصولی مانند اصل اباحه و اصل حلیت بوده و حتی در صورت شبهه در تحریم آن به خاطر فقدان دلیل، اصل برائت جاری می‌گردد. بنابراین، انتخاب و تعیین جنس جنین، فی‌نفسه و صرف‌نظر از مفاسد و ضررهای آن، ممنوع نبوده و براساس اصول و قواعد جایز است.
واژه‌های کلیدی: انتخاب جنس، تعیین جنس، جنین، فقه، مذاهب خمسه، تشخیص ژنتیکی.