مبانی فقهی حقوقی مصادیق مستحدثه اسباب حجر

توضیح

با گذر زمان و در عصر حاضر، اختلالات روانی متعددی در بین افراد جوامع گسترش پیداکرده و روزبه‌روز، تعداد افراد مبتلابه این اختلالات بیشتر می‌شود و ازآنجایی‌که در فقه، حقوق و قانون مدنی ایران، افراد مبتلابه اختلالات روانی جزء سه دسته محجورین (صغار، سفها و مجانین) ذکر نشده‌اند و این افراد به‌منظور اجرای حقوقی که دارند، به‌ویژه در تصرفات و حقوق مالی، نیازمند توجه ویژه قانون‌گذار با رویکرد حمایتی هستند و ضروری است جایگاه و وضعیت حقوقی آنان بررسی شود. هدف از تحقیق پیش رو تلاشی جدی و گامی نو در جهت پر کردن خلأ علمی در این زمینه و رفع ابهامات و تردیدها و خلأهای قانونی و رویه قضایی می‌باشد. با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و نرم‌افزارهای تخصصی، مراجعه به مراکز روان‌پزشکی و دادگاه‌ها و بیمارستان اعصاب و روان، بررسی اختلالات روانی از منظر روان‌پزشکی، همچنین بررسی مبانی و علت حجر محجورین ذکرشده در فقه و قانون مدنی و بررسی‌های صورت گرفته در مورد مصادیق مستحدثه اسباب حجر بر اساس مبانی فقهی و حقوقی، مشخص شد که برخی از این اختلالات ازجمله عقب‌ماندگی ذهنی خفیف و متوسط و شدید، آلزایمر، اختلال فراموشی تجزیه‌ای و گریز تجزیه‌ای و افسردگی عمده، به علت ضعف اراده و عدم تمرکز بر امور و فراموشی مکرر در خصوص موضوعات مختلف و وابستگی به دیگران، با سفاهت بیان‌شده در دیدگاه فقها و حقوقدانان وجه اشتراک بیش‌تری دارند و ازجمله مصادیق سفاهت به شمار می‌روند درعین‌حال ضعف اراده این افراد محدود به امور مالی نیست و حجر گسترده‌تری نسبت به سفاهت دارند و برخی دیگر از اختلالات ازجمله اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و مانیک، دمانس و دلیریم، مسخ شخصیت و هویت تجزیه‌ای و... به علت فساد عقل، وجود توهمات و هذیان‌ها، خروج از حالت تعادل عقلی، نقصان حافظه و تباهی مغز، با جنون در دیدگاه فقها و حقوق‌دانان وجه اشتراک بیش‌تری دارند و ازجمله مصادیق جنون به شمار می‌روند.
واژه‌های کلیدی: حجر، جنون، سفاهت، اختلالات روانی، عقب ماندگی ذهنی، اختلال دوقطبی، آلزایمر.