عنوان
مبانی و احکام فقهی عملیات روانی (فایل منبع موجود نیست)
نویسنده
اصطلاحنامه
استادراهنما
سیدمحمدرضا امام
استادمشاور
سیدمحمد حسینی | احمد باقری
محل نشر
تهران
تاریخ نشر
1397
مقطع تحصیلی
دکتری
زبان
فارسی
توضیح
قدمت عملیات روانی همزاد خلقت بشر است؛ ملازمی که هرچند فرازوفرود داشته اما همواره در متن زندگی انسان حاضر بوده و در رویدادهای تاریخساز، نقش متمایزی ایفا نموده است هرچند عملیات روانی غالباً دارای ابزار و فنون مشترک است، اما در هر جامعهای بنا بر اعتقادات آن جامعه؛ جهت، شکل و سبک متناسب با آن تفکر را به خود گرفته است.تأثیرگذاری وسیع و عمیق، وجود نمونههای متنوع در سنت الهی، قرآن و سیره معصومین(ع) در استفاده از عملیات روانی باعث شده که این متغیّر بهعنوان یک عامل زنده در متن دین، نیازمند تشریع شناخته شود. اساساً شارع مقدس از عملیات روانی صادقانه برای ترویج ادیان الهی استفاده کرده است و بسیاری از پیروزیهای مسلمین در سایه استفاده از این مقوله بهدستآمده است. دانشمندان حوزه سیاست و امنیت، در طول قرون متمادی و به فراخور مقتضیات زمان و مکان عملیات روانی را موردتوجه قرار داده و ابعاد، مولفهها، ویژگیها و فنون موردنیاز آن را طراحی و عملیاتی نمودهاند اما اصطلاح مشخص عملیات روانی در فقه موردبحث قرار نگرفته است و فقها و عالمان اسلامی با عناوین دیگری چون تبلیغ (دعایه) و... از ابزارها و فنون آن استفاده کردهاند اما گذشت زمان و اضافه شدن ابزارها، فنون و کارکردهای چشمگیر و بروز مسائل مستحدثه باعث شده که تبیین مبانی فقهی و احکام خمسه تکلیفیه در این باب، توسط فقها بیشتر از گذشته نمود پیدا کند. ما در این تحقیق از روش تجزیه و شکستن عملیات روانی به مقومات، فروع و روشها استفاده کردیم و دریافتیم که حکم فقهی هرکدام از این فروع بسته به اینکه در مورد چه مخاطبی اعمالشده باشد، متفاوت است پس جواز و یا عدم جواز هرکدام از این فنون را با تقسیمبندی کلی مخاطبین به دار الاسلام،جامعه میانه و دارالکفرمورد بررسی قراردادیم و به این نتیجه رسیدیم که این عملیات بسته به نوع مخاطبین رویکردهای متفاوتی را تجربه مینماید؛ بهگونهای که کارکرد این مقوله در دار الاسلام همگرایانه است و بهعنوان ابزاری در جهت تبلیغ دین، ایجاد انسجام و یکپارچگی در مسلمین و بازدارندگی و تفرق دشمنان آنها مورداستفاده قرارمی گیرد. این عملیات در جامعه میانه بر پایه رویکردهای امداد و درمان و جذب به دار الاسلام و برمبنای میانهروی، تحیت متقابل، بخشش و اصول عقلانی شکلگرفته است؛ عملیات روانی به میزانی که با دارالکفر و شداید آن مواجه میشود رنگ و بوی جنگ به خود میگیرد بهگونهای که در مواجهه با دارالکفر با رویکرد واگرایانه و برمبنای دعوت، تنذیر، ارعاب و خوف انگیزی و نهایتاً بازدارندگی، نظام مییابد. این رساله با استفاده از روش تحلیلی - کتابخانهای به چیستی شناسی عملیات روانی ابزارها و عرصههای آن پرداخته و مبانی فقهی و برخی از احکام این مهم را موردبحث قرار داده است.
واژهای کلیدی:عملیات روانی جنگ روانی ،جایگاه اسلام