مجازات رجم و تأثیر مقتضیات زمان در اجرای آن در حقوق ایران

توضیح

رجم در زمره حدودی است که در شریعت اسلام مورد امضاء قرار گرفته به عمل منافی عفت اشخاص محصن اختصاص یافت و روایات فراوانی در مورد اصل آن، از ناحیه پیامبر(ص) و ائمه (ع) صادر شده است که فقها آن روایات را در حد استفاضه و حتی تواتر می‌دانند. اما در جزئیات و شرایط اختلافاتی در اقوال فقها وجود دارد.سپری شدن زمان و تغییر شرایط تأثیر انکارناپذیری بر تغییر آراء و فتاوی مجتهدین دارد. تأثیر دادن زمان و شرایط مختلف در فتوی مبتنی بر سیره قطعی پیامبر و ائمه(ع) است. این تأثیر عموماً در تغییر موضوعات، به وجود آمدن موضوعات جدید و انتفاء آنها نهفته است. با جابجایی مصالح و مفاسد و تشخیص ملاک آن توسط مجتهد نیز، احکام میتوانند دچار تغییر و تبدیل شوند.حد رجم موضوعیت دارد و تنها به دلیل تزاحم مصلحت حفظ اصل دین و مذهب و جلوگیری از وهن اسلام و مسلمین، با مصالح اجرای رجم و شمول ادله تقیه بر محل بحث حکم به تعطیلی و حذف آن از قانون مجازات اسلامی می-شود. با نگاهی گذرا در خصوص تأثیر مقتضیات زمان بر اجرای رجم در عصر جدید ضمن دو دیدگاه از جانب موافقان مشروعیت رجم مطرح شده است. برخی بر اجرای حکم رجم در هر شرایطی اصرار ورزیده است و اعتقاد دارند : زمان هیچ گونه تأثیری در اجرای این مجازات نداشته و ندارد و اجرای دقیق آن در هر موقع از مکان و زمان جزء ضروریات دین می‌باشد. در نقطه مقابل گروه مخالف بر این عقیده هستند برخی از احکام شرعی تابع مقتضیات زمان هستند و حکم رجم نیز از جمله این احکام محسوب می‌شود. لذا تحولات و دگرگونی‌ها تغییر این حکم را به دنبال خواهد داشت. گروه اخیر با تمّسک به سه نظریه‌ی توقف اجرای حدود در زمان غیبت امام معصوم فقدان شرایط و بسترهای اجتماعی لازم جهت اجرا و انجام حدود و نیز عدم اجرای رجم در صورت ایجاد وهن نسبت به اسلام معتقد به عدم امکان اجرای رجم در عصر حاضر هستند به نظر میرسد در مقام رجحان ادله این دو گروه بر یکدیگر ادّله مخالفان اجرای حکم رجم، بهترین، صحیح‌ترین جایگزین ساختن مجازاتهای دیگر در این مقطع زمانی معقول‌تر باشد.
واژه‌های کلیدی: مجازات، رجم، مقتضیات زمان، اجرا، زنای محصنه.