توضیح

محیط زیست، کلیدواژه‌ای نو و بدیع در ادبیات حقوقی جهان است. به طبع؛ مباحث حقوقی پیرامون آن نیز به تبع ذات خود، نوین، محل گفتگو و یا حتی مجهول و مورد غفلت خواهد بود. در این نوشتار، اگر چه مفهوم محیط زیست و پیامدهای آن مد نظر نمی‌باشد، اما محدوده آن در شاکله حقوق مسئولیت مدنی مورد بررسی قرار می‌گیرد. محور اصلی بحث در این پژوهش، آلودگی صوتی به عنوان یکی از آلودگی‌های زیست محیطی، شرایط تحقق مسئولیت مدنی و درنهایت جبران خسارات به بار آمده از آن است. نکته حائز اهمیت این است که در کشور ایران، با وجود ظرفیت‌های فقه شیعه برای حمایت از حق بر آرامش و سلامت زیستی، ولی چه در حوزه قانون گذاری و چه در آثار اندیشمندان و نویسندگان حقوقی، بحث مسئولیت مدنی ناشی از آلودگی صوتی، مغفول واقع شده است. به نظر می‌رسد، در مبانی فقهی، قاعده اتلاف، تعدی و تفریط، مصلحت و غبطه، لاضرر و نیز تحذیر و احترام اموال بتواند مبانی مسئولیت مدنی ناشی از آلودگی صوتی قرار گیرند و در منظومه حقوقی نیز بتوان در قالب نظریه ارزش ذاتیـ ابزاری و نیز نظریه خطر و تقصیر مسئولیت مدنی ناشی از آلودگی صوتی را تحلیل کرد. رویه قضایی ایران نیز با حرکت بر محور نظریه تقصیر، چندان نتوانسته در مسیر حمایت از حقوق نقض شده در اثر آلودگی صوتی حرکت کند؛ چندانکه حمایت تقنینی نیز در این خصوص رویه‌ای قابل دفاع به نظر نمی‌رسد.
واژه های کلیدی: آلودگی صوتی، فقه البیئه، خسارات زیست محیطی، رویه قضایی، حق بر آرامش.