مسئولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده در حقوق ایران

توضیح

خون و فرآورده‌های خونی علی‌رغم فواید بی‌شمار در صورت آلوده بودن خطرات مرگ‌آوری را ایجاد خواهند کرد. پروند‌های مطرح‌شده از سوی بیماران در زمینه دریافت خون آلوده در کشورهای مختلف ضرورت تبیین مساله مسئولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده را پر رنگ می‌سازد. با مطرح‌شدن مساله مسئولیت مدنی، در ابتدا تعیین مبنای مسئول شناختن اسباب دخیل ضروری است. از میان مبانی ارائه‌شده که هر یک دارای موافقین و مخالفینی است، به نظر می‌رسد مبنای نفی ضرر از یک سو به واسطه نزدیکی بیشتر به دو هدف اصلی مسئولیت مدنی یعنی جبران کامل خسارت و توزیع ضرر بر سایر نظرات ارجحیت دارد. از سوی دیگر این مبنا شباهت‌های فراوانی به شیوه‌های نوین جبران خسارت از جمله گرایش به جمعی نمودن جبران خسارت دریافت‌کنندگان خون آلوده دارد. امر دیگری که بررسی آن ضروری است ارکان مسئولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده می‌باشد. در این راستا باید گفت، با وجود این که ورود ضرر به دریافت‌کنندگان محرزاست. اما در نوع و قابل مطالبه بودن آن اختلاف نظر وجود دارد. از آن‌جا که دخالت اسباب مختلف در این مسئولیت، یافتن فعل زیان‌بار و رابطه سببیت را دشوار می‌نماید، دادگاه‌ها و حقوقدانان به نظریه‌هایی همچون برابری اسباب و یا یافتن سبب با نفی سایر اسباب تمسک جستند. انتقادات وارد بر این نظریه‌ها،گرایش به تعیین تکلیف از سوی قانون‌گذار را رونق می‌بخشد. برای جبران خسارت بدنی در نظام حقوقی ما به صورت سنتی بحث دیه مطرح می‌گردد. اما بر این شیوه انتقاداتی وارد گردیده و طرق دیگر از جمله بیمه محصولات خونی، صندوق جبران خسارات بدنی ناشی از انتقال خون آلوده و تعهدات غیر نقدی مطرح شده است.
واژه‌های کلیدی: انتقال خون آلوده، مبانی مسئولیت مدنی، ارکان مسئولیت مدنی، جبران خسارت.