مسئولیت مدنی ناشی از تولید و عرضه محصولات تراریخته در حقوق ایران و فقه مقارن

توضیح

جامعه جهانی امروزه با توجه به رشد جمعیت نیاز روزافزونی به مواد غذایی دارد؛ که محصولات تراریخته یکی از چالش برانگیزترین محصولات غذایی مورد استفاده جهانیان است. استفاده از این محصولات و گسترش آن، باوجود مزایا و منافعش، چالش‌ها و مسائلی را نیز به همراه دارد. ویژگی منحصربه‌فرد این نوع از محصولات و آثار زیست‌محیطی و انسانی آن، اهمیت بحث در این زمینه را دوچندان کرده است. از چالش‌های حقوقی و فقهی در این زمینه، تعیین مسئولیت مدنی (ضمان قهری) ناشی از تولید و عرضه محصولات تراریخته است که اختلاف‌نظرهایی در فقه مقارن و نظام حقوقی به دنبال داشته است. در این پژوهش با توجه به مشخص نبودن مسئولیت تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان محصولات تراریخته در مقررات داخلی و فقه، تلاش شده است ضمن یافتن مبنای مناسب در حقوق موضوعه، وضعیت این مسئله را در فقه نیز معرفی شود. با بررسی مبانی فقهی از جمله قواعد غرور، لاضرر، اتلاف و تلازم بین منفعت و ضمان، می‌توان به این نتیجه رسید که برای مسئول شناختن اشخاص (تولیدکننده، عرضه‌کننده و دولت) در محصولات تراریخته‌ای که شامل مخاطرات شناخته و ناشناخته است، بهترین مبنا، قاعده غرور است تا مصرف‌کننده ضعیف راحت‌تر بتواند از تولیدکننده خارجی، عرضه‌کننده پرقدرت و دولت خسارت وارده را مطالبه کند و با بررسی مبانی حقوقی و قوانین و مقررات مسئولیت مدنی، با توجه به اختلاف نظر در مورد معیوب بودن محصولات تراریخته، مسئولیت محض مبتنی بر عیب محصول کابرد ندارد و بهترین مبنا برای مسئول شناختن اشخاص، مسئولیت مبتنی بر مبنای امنیت بازاری است تا اعتماد مصرف کننده را جلب کند.
واژه های کلیدی: محصولات تراریخته، مسئولیت مدنی، تولید کننده، عرضه کننده، حقوق ایران، فقه مقارن.