مسئولیت مدنی پزشک در فقه و حقوق موضوعه ایران

توضیح

مسئولیت مدنی پزشکی، از دو جهت قابل‌بررسی است، زیرا تعهدی که پزشک در برابر بیمار دارد، دارای دو جنبه است: از یک‌سو پزشک متعهد است، تلاش نماید تا بیماری شخص را درمان کند؛ این تعهد پزشک از نوع تعهد به‌وسیله است. از سوی دیگر پزشک متعهد است در جریان معالجه و اعمال پزشکی ایمنی بیمار را حفظ نماید تا زیان جدیدی به او وارد نشود (تعهد ایمنی). در نظام سنتی مسئولیت پزشکی مبتنی بر تقصیر بود در فقه اسلامی نیز مسئولیت پزشکی مبتنی بر تقصیر است؛ اما با گسترش فناوری و ابداع روش‌های جدید (و خطرناک) درمان، اعمال پزشکی نسبت به گذشته خطرناک‌تر شده و حوادث پزشکی افزایش یافته است، به‌گونه‌ای که نظام سنتی مسئولیت مدنی پزشکی برای جبران زیان وارد بر قربانیان حوادث پزشکی کافی نیست. این امر موجب تحول جدید در مسئولیت پزشکی شده است. از این رو نظام سنتی مسئولیت مدنی پزشکی نیز اصلاح گردیده است. بدن معنا که با استفاده از ابزارهایی که دکترین و رویه قضایی در اختیار داشته (فرض تقصیر، تقصیر مجازی و اماره‌ی سببیت و... ) اثبات شرایط مسئولیت مدنی آسان و در برخی موارد مسئوولیت نوعی پزشکی پذیرفته شد است مانند: به‌عنوان‌مثال، در مسئولیت ناشی از انتقال خون‌آلوده یا زیان ناشی از وسایل پزشکی و... . امروزه تحول به سمت ایجاد نظام خاص جبران خسارت ناشی از حوادث پزشکی پیش رفته و در کشورهایی نظیر فرانسه، فنلاند، سوئد و... نظام خاصی برای جبران زیان‌های ناشی از حوادث پزشکی ایجادشده است. به نظر می‌رسد در نظام حقوقی ما نیز در کنار نظام مسئولیت مدنی پزشکی، باید نظام خاصی برای جبران حوادث پزشکی ایجاد شود.
واژهای کلیدی:پزشک،مسولیت مدنی،تعهد و نتیجه