مصادیق احسان و تسهیل در فقه جزایی اسلام با رویکرد به رویّه قضایی

توضیح

امروزه، یکی از مهم ترین مباحثی که در حوزه فقه جزایی اسلام باید در مورد آن بدانیم؛ مصادیق احسان و تسهیل است. براین اساس حدود و شاخص ها و ساز و کارهای احسان و تسهیل دارای اهمیّت است و از آنجایی که امروزه در مرکز ثقل هجمه های روشنفکری در جهان معاصر در محدوده فقه جزایی اسلام قرار گرفته است؛ قرائت اسلام رحمانی می تواند در برابر قرائت تکفیرمآبانه این هجمه ها را خنثی کند. بر این پایه ، پرداختن به گستره احسان و تسهیل در حوزه قانون گذاری و رویّه قضایی می تواند مرهمی بر این زخم باشد. بر همین بنیاد، مصادیق احسان و تسهیل در فقه با رویکردی به قرآن، روایات، اجماع، عقل و سنّت و مبانی فقهی احسان و تسهیل در عُرف دکترین و رویّه های قضایی و حقوق موضوعه ایران و هم چنین محدوده انعطاف پذیری آموزه های اسلام در عرصه فقه و فقاهت و مصادیق آن در رویّه امروز، یکی از مهم ترین مبانی و منابع فقهی احسان و تسهیل در قرآن کریم، سنّت، اجماع و عقل می باشد؛ هم چنین در موضوعات معاصر عرف دکترین و رویّل قضایی در این موضوع حائز اهمیّت است که البتّه عدالت به عنوان یکی از ارکان مهم آن باید بحث و بررسی شود. شاخص هایی عرف و محدوده آن و تأثیر عرف بر دکترین . حقوق موضوعه دارای مباحث گوناگون است؛ هم چنین در موضوع تسهیل مباحثی چون اصل مساهله و حوزه احکام ثانویّه و فرایند اجتهاد و قرائت های دینی دارای اهمیّت است. بر همین مبنا رویّه قضایی و در مصداق قانون مجازات اسلامی دارای ظرفیّت بالا در طراز مصادیق احسان و تسهیل است. براین اساس، یکی از مهمترین ظرفیّت های حوزه مجازات اسلامی در این باب بخش محدودیّت ها و محرومیّت های اجتماعی و حوزه های دادگاه اطفال و مراکز اصلاح و تربیت می باشد. هم چنین ..... که قاعده احسان و تسهیل دو قاعده مهم در گستره فقه اسلامی است که تأثیرات ژرف و شگرفی در فقه جزایی اسلام در رویّه های قضایی خواهد داشت. ریشه و خاستگاه این قواعد، شرع مطهّر است.جستارهای چالش برانگیزی در اطلاق ها و تخصیص های مربوط به قانون و رویّه های قضایی است که در شناخت بهتر آن می توان جلوه هایی از پویایی و پایایی فقه و فقاهت اسلامی را در تطبیق با شرایط زمان حاضر احراز کرد. شناخت صحیح انعطاف ها و تسهیلات ومنطقه الفراغ در فقه ما را در آسیب شناسی های حوزه رویّه های قضایی و حقوق موضوعه در گستره فقه جزایی راهنما می باشد. امید که این پژوهش راهگشای پرسش های پژوهشگران در باب این دو قاعده مهم احسان و تسهیل باشد.
واژه‌های کلیدی: قاعده احسان، قاعده تسهیل، فقه جزایی اسلام، رویه قضایی.