مصلحت و نقش آن در فقه اجتماعی زن و خانواده

توضیح

مصلحت از جمله مفاهیم دیر پا در شرع مقدس می باشد که کارایی آن در فقه به ویژه فقه اجتماعی نمود پیدا کرده است.شارع پیوسته این را مد نظر داشته است که در احکام و قوانین،چارچوب هایی قرار دهد تا این قوانین را منعطف سازد.خداوند حالات و وضعیت مکلف را در کیفیت فرمانبرداری لحاظ کرده است به گونه ای که ممکن است بنده ای در شرایط خاص،حتی با انجام حرامی مطیع و فرمانبردار به شمار آید.در حالی اگر آن عمل را در شرایط عادی انجام می داد،گناهکار محسوب می شد. نقش مصلحت به‌ عنوان‌ علت‌ یا حکمت حکم شرعی در شریعت، هرچند از امور مربوط به‌ شارع‌ است، لکن فهم آن و تشخیص مـوارد حـکمت یا مـبنا بودن آن به عنوان علت حکم، از‌ موارد‌ ضروری‌ استنباط شرعی و اجـتهاد است. با توجه به پیچیدگی خاص نهاد خانواده و تغییر بسیاری از روابط و ضوابط عرفی حاکم بر خانواده و نیز تأکید شریعت بر حفظ و بالندگی آن، می توان نهاد مصلحت را در خدمت حقوق خانواده؛ به ویژه در جهت حمایت از حقوق زنان و کودکان قرار داد.در همین راستا برآن شدیم با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی به بررسی مصلحت و نقش آن در فقه اجتماعی زن و خانواده بپردازیم. یافته های تحقیق نشان می دهد، مصلحت در فقه اجتماعی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده به گونه ای که هم بر رفتارهای فردی آدمیان تأثیر می گذارد و هم نظام سیاسی و اجتماعی و خانوادگی را شکل می دهد. همچنین بر اساس یافته های تحقیق،حمایت از نهاد خانواده؛ به ویژه حمایت از زنان و کودکان از دیدگاه آموزه های دینی، از مهمترین اولویت های زندگی اجتماعی است و حکومت دینی موظف است با توجه به این اولویت، در سیاست حمایتی تقنینی، قضایی و اجرایی، نهاد مصلحت را به نحو احسن به کار بگیرد.
واژه‌های کلیدی: مصلحت، خانواده، فقه اجتماعی