مطالعه تطبیقی اندیشه‌های آیت‌الله طالقانی و شهید بهشتی در ارتباط با شورا و نقش آن در اداره مملکت

توضیح

شورا بعنوان یکی از اساسی ترین اصول نظام سیاسی اسلام، در آیات قرآن، احادیث معصومین و روایات مختلف اسلامی مورد تأکید قرار گرفته و بسیاری از اندیشمندان اسلامی از جمله آیت الله طالقانی و آیت الله بهشتی نیز بر آن سفارش نموده و دیدگاه هایی در این خصوص ابراز کرده اند. آیت الله طالقانی، شورا را مهمترین راه‌حل مشکلات و بحرانهای جامعه اسلامی ‌دانسته که بر مبنای آن باید همه آحاد ملت را بصورت واقعی و حقیقی مورد مشورت قرار داد و نباید شورا منحصر در عده ای که در سطوح فوقانی قدرت قرار دارند، باشد. اما، دکتر بهشتی با توجه به اعتقاد به جمهوریت، تأکید می کند که اداره امور کشور بر مبنای شورا با مسأله مراجعه به آراء عمومی متفاوت است زیرا با توجه به این که مشورت با دیگران موجب می شود تصمیمات پخته تری اتخاذ شود و درصد خطا کاهش یابد، لذا مشاور باید صاحب رأی و تخصص باشد و نباید از نظرات مردم عادی و عامی استفاده کرد؛ اما از آنجا که نظام مصوب کشور ایران، جمهوری اسلامی می باشد، مراجعه به آراء عمومی مورد تأکید می باشد.این دو اندیشمند با باور به اندیشه شورایی و اداره بخش هایی از کشور با نگرش شورایی نسبت به تبیین موضوع و تدوین اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظام شورایی اهتمام جدی ورزیده اند؛ بطوریکه می توان گفت، اندیشه های ایشان در این باره تأثیر بسزایی در قانون اساسی و اداره امور کشور داشته است. در این میان با توجه به درگذشت آیت الله طالقانی در آغاز مجلس خبرگان، تأثیر دیدگاه های دکتر بهشتی بسیار بیشتر و وسیع تر از تأثیر دیدگاه های ایشان بوده است؛ بطوریکه در بخش اعظمی از اصول قانون اساسی سال 1358 اندیشه های دکتر بهشتی تجلی یافته است که تدوین و تصویب اصولی پیرامون شوراهای محلی، شورای رهبری، مجلس شورای ملی، شورای نگهبان، شورای عالی قضائی و شورای عالی دفاع، دلایلی بر اثبات این مدعا می باشد. در پژوهش حاضر این سوال مطرح است که، اندیشه های آیت الله طالقانی و آیت الله بهشتی در خصوص شورا چه بازتابی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اداره کشور داشته است؟ فرضیه پژوهش حاکی از آن است که آیت الله طالقانی و آیت الله بهشتی با باور به اندیشه شورایی و اداره بخش هایی از کشور با نگرش شورایی، نسبت به تبیین موضوع و تدوین اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظام شورایی اهتمام جدی ورزیده اند. پژوهشگر به منظور سنجش فرضیه ارائه شده پژوهشی در قالب 6 فصل به انجام رسانده است که در فصل اول به کلیات پژوهش، فصل دوم شورا، فصل سوم دیدگاه آیت الله طالقانی پیرامون شورا، فصل چهارم دیدگاه دکتر بهشتی پیرامون شورا، فصل پنجم مقایسه تطبیقی اندیشه های طالقانی و بهشتی و تأثیر آن در قانون اساسی و در فصل ششم به نتیجه گیری پرداخته است.
واژهای کلیدی:قانون اساسی ،سیاست مدن ،شورا ،شورای دولتی