مطالعه تطبیقی نسبت مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی اقتصاد متعارف و اسلامی با سرمایه اجتماعی

توضیح

سرمایه اجتماعی مهمترین عامل تحقق رشد و توسعه پایدار و همه جانبه جوامع محسوب شده و از سوی دیگر نقطه تلاقی فرهنگ و اقتصاد می باشد. این سرمایه که تبلور روابط مبتنی بر اعتماد، همدلی، همدردی و مشارکت آگاهانه اجتماعی است در بستر و زمینه ای قابلیت شکل گیری، تحقق و رشد دارد که از نگرش خاصی به جهان و انسان نشأت گرفته باشد. هماهنگی اصول اقتصاد متعارف که بر فردگرایی افراطی و حداکثر نمودن بهره مندی از منافع فردی استوار است با این زمینه محل پرسش جدی است. از سوی دیگر، ابتنای نظریات علم اقتصاد به عنوان علمی که دارای رکنی اعتباری بوده و اعمال و رفتار مبتنی بر اختیار و آگاهی انسان را در زمینه مبادلات مورد مطالعه قرار می دهد بر مبانی فلسفی، اقتضا می کند تکیه مراودات اقتصادی - اجتماعی مطلوب اسلام بر مبانی فلسفی این دین در بررسی، تنقیح و ارائه نظریات مد نظر قرار گیرد. لذا در این رساله با هدف بررسی ماهیت، زمینه تحقق و کارآمدی سرمایه اجتماعی مطلوب اسلامی که هم تأمین کننده هدف بومی سازی علم اقتصاد و هم فراهم آورنده زمینه بهره وری بیشتر از برنامه های توسعه و موید اقتصاد مقاومتی می باشد، تمایز سرمایه اجتماعی مبتنی بر مبانی اقتصاد متعارف و اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و با بهره بردن از روش تحلیل تطبیقی و استفاده از مفهوم عقلانیت که جامع مبانی فلسفی و تعیین کننده اصول و معرفی کننده انسان اقتصادی مطلوب است، این نتیجه حاصل شد که در تقابل با نسبت سرمایه اجتماعی و مبانی فلسفی اقتصاد متعارف، سرمایه اجتماعی مبتنی بر عقلانیت اسلامی امری اصیل، با هدفی برتر از صرف تأمین منافع افراد، دارای زمینه تحقق بالاتر و مصون از انحرافات و کژکارکردها است که به شرط تحقق تدین اصیل در جامعه می تواند در رشد و توسعه جامعه تأثیر گذار باشد.
واژه‌های کلیدی: سرمایه اجتماعی، اقتصاد متعارف، اقتصاد اسلامی، مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی، عقلانیت.