مقایسه ازدواج سفید با ازدواج معاطاتی در حقوق ایران با تأکید بر رویه قضایی

توضیح

از نظر فقهی اعتبار لفظ در عقد نکاح طریقی بوده و موضوعیت ندارد. از اینرو اگر وسیله دیگری برای اعلام اراده باشد که به صراحت الفاظ یا صریحتر از آن باشد. در نتیجه، نگارنده برای ایجاب و قبول مکتوب نیز مانند ملفوظ اثر قایل است ولی به سایر وسایل اعلام اراده به دلیل عدم صراحت در بیان قصد باطنی اثری قایل نیست؛ مگر در موردی که تلفظ و کتابت ممکن نباشد.در کشور ایران به دنبال فرایند نوسازی و مدرنیته غربی و همچنین ساختار اجتماعی اقتصادی آن، الگوی روابط زن و مرد و ساختار خانواده دچار دگرگونی و تغییرات نوینی شده است. پدیده «همباشی» یا همان ازدواج سفید که در غرب به جای ازدواج رسمی به آن رو آورده می شود و یکی از عوامل انحطاط اخلاقی غرب به شمار می رود. در حقیقت همان زندگی زن و مرد در کنار یکدیگر به مدت موقت و نامعلومیست که تقریباً هیچ قید و بند اخلاقی و شرعی طرفین را طی این رابطه محدود نمی کند. در حقیقت آنها برای فرار از تشکیل خانواده از راه صحیح به علت مسئولیت هایی که با خود همراه دارد و همچنین شهوترانی ضابطه مند، نوعی زندگی بدون هیچ قرارداد شرعی و قانونی را برمی گزینند تا برای مدتی نامعلوم کنار یکدیگر سر کنند. هر وقت هم که با هردلیلی به نتیجه نرسندازدواج سفید نوعی ازدواج است که در نهادهای دولتی مربوطه و یا سازمانهای دینی ثبت نمی شود. در این نوع ازدواج زن و مرد با هم زندگی می کنند و کارهای مربوط به خانواده بر دوش هر دو نفر است ولی از نظر قانون زن و شوهر رسمی محسوب نمی شوند. بر اساس تعریف، زندگی زناشویی بدون ازدواج موقعی که دو فرد مجرد از دو جنس متفاوت قبل از ازدواج با هم زندگی می کنند، اتفاق می افتد. این برای افرادی که، به تعهد اجتماعی و شخصی که ازدواج لازم دارد تمایل ندارند، یک مسیر میان بر است؛ حداقل برای مدتی. اندیشمندان اجتماعی برای این نوع زندگی که در ایران عمدتا در بین دانشجویان رواج دارد دلایل مختلفی را برشمرده اند:1. مشکلات مالی 2. محک زدن رابطه 3. آشنایی بیشتر 4. عدم اعتقاد به ازدواج از مهمترین این دلایل اند. این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای و به روش توصیفی-تحلیلی قصد آن دارد که ازدواج سفید و نکاح معاطاتی را از منظر فقه امامیه و حقوق کیفری ایران مورد بررسی قرار دهد. و چون خواستگاه قانون مدنی ایران فقه است ، بررسی آراء فقهای امامیه در این زمینه و سپس پرداختن به نظرات حقوقی و بیان استدلالات شخصی ضروری به نظر می رسد. طرز تلقی فقها از نکاح معاطاتی و ازدواج سفید متفاوت است. که در پایان نامه به صورت کامل بحث شده است.
واژه‌های کلیدی:‌ ازدواج سفید، ازدواج معاطاتی، قصد، فقه.