توضیح

با شکل گیری انقلاب مشروطه مردم ایران (1906 م /1324 ه ق) مباحث نظری گوناگونی در بین اندیشمندان دینی و غیر دینی شکل گرفت. ودر میان علمای دینی مسئله مشروعیت حکومت مشروطه و ولایت فقیه در عصر غیبت به یکی از مسائل و چالشهای نظری بسیار پراهمیت تبدیل شد. عده ای از علما، انقلاب مشروطه را به علت اینکه محصول غربی بود در مغایرت با اندیشه های دینی و فقهی شیعه می دانستند و در مقابل گروهی دیگر از آنها با ارائه دلایل خود مشروطیت و نهادهای وابسته به آن را با اصول اندیشه سیاسی شیعه مطابق می دانستند. مهم ترین واکنش و اختلاف نظر فقها در مقابل مفاهیمی همچون مبانی مشروعیت حکومت و ولایت فقیه، آزادی و مساوات و جواز شرعی قانون گذاری بود. علامه نائینی و شیخ فضل الله نوری را دو نمونه برجسته از علمای دوران مشروطه می توان دانست که در مورد مسائل پیرامون انقلاب مشروطه دیدگاه های بسیار مهمی ارائه نمودند و رسائل بسیار ارزشمندی در حوزه اندیشه سیاسی منتشر نمودند که مقایسه و تطبیق نظرات و دیدگاههای فقهی سیاسی آنها برای شناخت مبانی نظری حکومت اسلامی می تواند بسیار مفید باشد.
واژه های کلیدی: مشروعیت حکومت، ولایت فقیه، اندیشه سیاسی شیعه، مشروطیت.