مقایسه تکافل و بیمه از منظر فقهی و نظری و بررسی علل عدم تاسیس آن در ایران

توضیح

بیمه اسلامی )تکافل)، که مبتنی بر عقود اسلامی است و شبهات فقهی نظیر غرر، میسر و ربا بر آن وارد نمی‌باشد، به عنوان جایگزین مناسبی برای بیمه متعارف به شمار می‌رود. توسعه و گسترش این نوع بیمه و اجرایی کردن آن نیازمند تغییراتی در ساختار حقوقی و اقتصادی کشور است. هدف این تحقیق در وهله اول مقایسه تکافل و بیمه متعارف از منظر فقهی و نظری و در وهله دوم بررسی علل عدم تاسیس آن در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. همچنین با بهره‌گیری از تجربه برخی از کشورها راهکارهایی برای ایجاد و گسترش این صنعت در جمهوری اسلامی ایران ارایه شده است. با بهره‌گیری از روش تحلیل تطبیقی- مقایسه‌‌‌ای و با مروری بر مبانی نظری و هم‌چنین بررسی وضعیت تکافل در سایر کشورها و مشاهده مسیر رو به رشد این صنعت در دنیا این نتیجه بدست آمد که اگرچه در ایران بیمه متعارف از لحاظ شرعی و فقه امامیه پذیرفته شده است؛ ولی بیمه اسلامی (تکافل)، در کنار بیمه متعارف قادر است ریسک را کاهش دهد. علاوه بر این، بیمه اسلامی (تکافل) سازگاری بیشتری با نظام پولی و بانکداری اسلامی دارد. بررسی فقهی و حقوقی این صنعت در کشور مالزی که تجربه‌ای موفق در زمینه تکافل دارد و قانون مدونی برای این صنعت تدوین کرده است و مقایسه آن با صنعت بیمه در ایران، نشان می‌دهد که مشکلات و موانع عدیده‌ای برای تاسیس تکافل در ایران وجود دارد. همچنین تحقیق حاضر به این نتیجه رسیده است که ایجاد و توسعه بیمه اسلامی (تکافل) در جمهوری اسلامی ایران علاوه بر لزوم تغییرات فقهی و حقوقی، مستلزم بهبود زیرساخت‌ها، تسریع در گسترش خدمات مالی اسلامی، آموزش و اطلاع رسانی، التزامات شرکت‌های بیمه، مشوق‌های قانونی برای عاملان تکافل و تسریع منحنی یادگیری می‌باشد. بهره‌گیری از تجربه سایر کشورها و به ویژه تجربه کشور مالزی توصیه می‌شود.
واژه های کلیدی: تکافل، بیمه متعارف، بیمه اسلامی، تکافل اتکایی