مقایسه‌ عزل و نصب و استقلال قضات ایران و افغانستان

توضیح

در فقه، حقوق اسلامی و حقوق موضوعه برای نصب قضات شرایطی پیش‌بینی گردیده است که اطمینان خاطر را برای برای برقراری عدالت به مردم ایجاد نماید. هم‌چنان به مواردی اشاره شده که اگر قضات در آن شرایط قرار گیرند صلاحیت‌شان برای حل ‌و فصل اختلافات میان اشخاص سلب شده و عزل می‌گردند. همچنین برای حفظ حقوق مردم، قضات باید از استقلال کافی برخوردار باشند تا با خیال آسوده بتوانند قوانین را اجراء و در تأمین عدالت بکوشند. این تحقیق در مورد عزل و نصب و استقلال قضات در نظام حقوقی ایران و افغانستان می‌باشد. به این منظور پرسش‌های اساسی این است که: آیا عزل و نصب قضات در سیستم قضایی ایران و افغانستان بر مبنای واحدی پی‌ریزی شده است؟ و با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارد؟ و تا چه اندازه با استقلال قضایی همخوانی دارد؟ پاسخ اولیه این است که: با توجه به مبانی مشترک دو نظام حقوقی افغانستان و ایران در زمینه نصب و عزل قضات دارای مبانی مشترکی می‌باشد. هم‌چنان مبنای عزل و نصب قضات در این نظام‌ها، با استانداردهای بین‌المللی در مواردی هم‌چون شرط عدالت و طهارت مولد اختلاف دارد؛ به دلیل اینکه در نظام حقوقی افغانستان، رئیس جمهور در نصب قضات دخالت مستقیم دارد، تا حدودی استقلال قضات در زمینه عزل و نصب شان متأثر از تصمیم های فردی (رئیس جمهور) می‌گردد و قوه قضائیه در عزل قضات نقشی ندارد، اما نظام حقوقی ایران با توجه به نصب قضات از جانب رئیس قوه قضائیه و عدم عزل آن از جانب مقام نصب کننده با مبانی استقلال قضات مطابقت بیشتری دارد. این تحقیق از نوع تحلیلی و توصیفی است؛ روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه‌ای اسنادی می‌باشد که در قلمروی نظام حقوقی افغانستان و ایران انجام شده است.
واژه‌های کلیدی: عزل و نصب قضات، استقلال قضات، دادگاه٬های ایران، دادگاه‌های افغانستان.