موجبات جواز سقط جنین

توضیح

مساله سقط جنین همواره نزد دانشمندان حقوق جزا به عنوان یکی از موضوع های اساسی حقوق کیفری مطرح بوده است. برخی از فمینیستها این پدیده اجتماعی را به طور مطلق پذیرفته و معتقد به آزادی بی قید و شرط آن هستند. در مقابل، بعضی براساس آموزه های دینی، سقط جنین را تحت هیچ شرایطی مجاز نمی دانند. فقهای امامیه قایل به آزادی نسبی سقط جنین شده اند و در موارد محدودی سقط جنین را جایز می دانند. در نظام حقوقی ایران که قوانین و مقررات آن برگرفته از فقه امامیه است، برخلاف نظامهای حقوقی جوامع غربی که سقط جنین را نشانه افتخارآمیز شخصیت و آزادی زن می دانند، سقط جنین حرام و مطابق قانون مجازات اسلامی دارای مجازات می باشد؛ پس اصل اولیه و مسلم در فقه امامیه حرمت سقط جنین است و تنها در صورت وجود عناوین ثانویه ای مثل عسر و حرج، اضطرار، دفاع مشروع و تزاحم می توان جواز سقط را صادر کرد. یعنی با طرح عنوان جدید سقط درمانی، حکم ثانویه ی جدیدی برای سقط قایل شد و در موارد ویژه آن را روا دانست: مواردی که بارداری یا زایمان دشورای و تنگنا برای مادر یا فرزند در پی داشته باشد و به آسیب جانی یا از دست رفتن سلامتی آنها بیانجامد؛ هنگامی که مادر در شرایط روانی دشوار قرار گیرد و توان ادامه بارداری را نداشته باشد؛ یا موارد ناهنجاریهای جنینی و نقص اندام. در این نوشتار موارد جواز سقط جنین را با توجه به مبانی آنها مورد بررسی قرار داده ایم، و دیدگاههای فقهای امامیه و دیدگاه قانونگذار را در مورد این مصادیق ذکر کردیم. و نهایتا مشخص می شود که می توان با استناد به قاعده عسر و حرج جواز سقط جنین حاصل از تجاوز را صادر کرد، زیرا مادر در این شرایط در تنگنا و مشقت قرار می گیرد. و اینکه با توجه به دیدگاه برخی فقها می توان حتی پس از ولوج روح نیز برای حفظ جان مادر با استناد به عناوین ثانویه، از جمله دفاع مشروع و اضطرار جواز سقط را صادر کرد.
واژه های کلیدی: اعسار، دفاع مشروع، سقط جنین، تزاحم، سقط جنین، اضطرار.