موضوع‌ شناسی و احکام فقهی اختلالات ناشی از استعمال روانگردان‌ها در مذاهب فقهی

توضیح

روانگردانها طیف وسیعی از داروها یا مواد شیمیای صنعتی نوپدیدی هستند که تأثیر مستقیم در ادراکات عقلی مصرف کنندهی آن داشته و آثار فراوان مخرب فردی، خانوادگی، سیاسی و اجتماعی دارند. در مواجه با آن ابتداً باید به شناخت کامل، دقیق و جامعی از این موضوع دست یافت، سپس به فحص، بررسی و تحلیل احکام تکلیفی و وضعی آن با بهرهمندی از مبانی فقهی پرداخت. این رساله که با شیوه تحلیلی، تطبیقی و نگاه نقادانه در قلمرو فقه مذاهب فقهی به این موضوع مهم پرداخته است. با توجه به آثار مهلک آن و به استناد ادلهای مانند حرمت اضرار به نفس، حرمت مقدمه حرام، حرمت اعانت بر اثم، نفی سبیل و عدم ترتب فواید عقلایی بر آن و تنقیح مناط ادله حرمت مسکرات حکم به حرمت استفاده از آنها و تعزیر مرتکبین متناسب با جرم، اثبات شده است، و معامله استفاده کننده در صورتی که فاقد قصد جدی باشد و یا موجب سفاهت وی شود باطل و فاقد اثر است. با توجه به این که امروزه روانگردانها یکی از معضلات مجامع جهانی و جامعه کنونی ما میباشد، طبعاً بر حکومت لازم است، با تدابیر پیشگیرانه از تحقق این جرم جلوگیری نموده و زمینههای رواج و شیوع آن را بر طرف نماید و در صورت وقوع با مجازات و تنبیه مرتکبین، مصرف کنندگان، تولید کنندگان، سازندگان و عوامل توزیع، تلاش حداکثری در حفظ سلامت و امنیت روحی و روانی آحاد جامعه بنماید، زیرا لزوم سلامت همه جانبه و بهداشت روح و روان افراد و جامعه از نگاه دین مبین اسلام و مذاهب اسلامی بسیار حائز اهمیت و مورد توجه و تأکید میباشد. پیشگیری از اختلالات روحی و روانی و جلوگیری از شیوع و گسترش آن در جامعه بسیاری از متخصصین را بر آن داشته تا در این خصوص تدابیر لازم بیندیشند. آئین اسلام که مشروب از زلال وحی از طریق پیامبران الهی و حضرات معصومین «علیهم-السلام» می‌نماید در بیان آیات و روایات به این نیاز انسان و جامعه بشری توجه لازم مبذول داشته و جایگاه عقل و سلامت روح و روان را به عنوان یکی از مقاصد و اهداف عالی دستورات شرعی قرارداده و هر گونه عمل و رفتاری که به زوال آن منجر گردد تحریم و کیفر لازم برای مرتکبین پیشبینی نموده است .
واژه‌های کلیدی: موضوع شناسی، عقل، روانگردان، حکم تکلیفی، حکم وضعی، مذاهب فقهی، اختلال روانی