نسبت خمس با مالیات ها در ایران

توضیح

موضوع قدرت حاکمیتی، یک امر طبیعی برای دولت ها و ملت ها است که جزء مهمترین و اساسی ترین عناصر تشکیل دهنده آن ها نیز می باشد و جمهوری اسلای ایران هم از این امر مستثناء نیست. از مهمترین موئلفه های ارائه خدمات عمومی مقبول و درخور شأن در جامعه اسلامی از سوی حاکمان، وجود قدرت مالی ثابت و متغییر به اندازه نیاز برای خدمت بهتر می باشد. این بخشی از قدرت حاکمیتی را نیز شامل می گردد که از طریق مالیات ها تامین می شود. در جامعه اسلامی دو نوع مالیات به نام های مالیات های اولیه و ثانویه وجود دارد. مالیات اولیه در حکومت اسلامی در زمان عادی براساس اعتقادات دینی و مذهبی و تکلیف شرعی از سوی مومنین و متدینان جامعه اسلامی به حاکم اسلامی به صورت اختیاری پرداخت می گردد. مالیات ثانویه نیز براساس نیاز جامعه هدف و با دستور حاکم اسلامی وضع می گردد و سقف معین و مشخصی ندارد. بنابراین خمس و مالیات در ایران با توجه به نوع حکومت که اسلامی است، می تواند به عنوان دو بازوی قدرتمند مالی مهم در اختیار حاکم اسلامی قرار گیرد.دراین بین گاهی اوقات در میان مومنین و متدینین مسائلی مطرح می گردد که آیا حاکم اسلامی که در حکومت اسلامی دارای قدرت برگرفته از اذن خداوندی است و این اختیار را دارد که بتواند براساس حکم الهی برای مصالح امت خویش تصمیم بگیرد، نمی تواند به جای اینکه خمس و مالیات را بصورت مجزا دریافت کند، آنها را تجمیع نموده و فقط یکی از آن دو را اخذ نماید و یا هریک بتوانند جایگزین دیگری گردند. برای پاسخ به این پرسش ها و ابهامات لازم است پس از بررسی منابع، مبانی و فلسفه تشریع خمس و مالیات در جمهوری اسلامی ایران، نسبت های منطقی (تباین، عموم و خصوص مطلق، تساوی و عموم و خصوص من وجه) موجود بین خمس و مالیات را بیان کرده و مشترکات و تفاوت های این دو را نیز از جهت فقهی و حقوقی از نظر فقها و علماء فریقین مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
واژه‌های کلیدی: خمس، مالیات.