واکاوی فقهی حقوقی تغییر ژن موجودات (گیاه حیوان انسان)

توضیح

پیدایی علم ژنتیک در حوزه پزشکی و گسترش روزافزون آن، رفتارهای جدیدی را در حوزه اختیارات مکلف و به تبع آن موضوعات جدیدی برای علم فقه به وجود آورده است. مسئله پژوهشی حاضر، عبارت است از مبناپژوهی فقهی و حکم‌شناسی تغییراتی که در مخلوقات براساس مهندسی ژنتیک و اصلاح ژن صورت می گیرد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی برخی از یافته‌های پزشکی علم ژنتیک، اعم از ژن درمانی ، بهسازی ژنی و کاربرد مهندسی ژنتیک در حوزه تولید محصولات تراریخته، موجودات ترانس ژنیک پرداخته و تأثیر آن‌ بر احکام شرعی متناسب با آن یا حکم فقهی آن ها و نیز در مواردی به تبیین رویکرد قوانین بین الملل وحقوق بشر پرداخته می شود. در این نوشتار سعی شده است تا برآیندهای چالش‌آور مهندسی ژنتیک که ممکن است در ابعاد نظری و عملی فراروی دین و فقه اسلامی قرارگیرد، کاوش و بازنمایی شود. جست و جو در میان منابع سنتی فقه مذاهب خمسه که در عین حال ضامن پویایی وتطابق آن با مقتضیات زمان نیز هست، مستنداتی چند را بر مشروعیت و جواز کاربرد مهندسی ژنتیک در تغییر ژن موجودات (انسان، حیوان، گیاه) به غیر از موضوع بهسازی ژنی، پیش روی نگارنده نهاده است، تفسیر موسّع از قاعده لاضرر، حرمت ضرر رساندن به خود و دیگران و اصاله البرائه همراه با رویکرد مصلحت اندیشانه به ابعاد و پیامدهای اجتماعی، کاربست این فناوری را در نظام خلقت در قالب قواعد و اصول فقهی فراهم کرده است.
واژه‌های کلیدی: به‌سازی ژنی، ژن درمانی، مهندسی ژنتیک، محصولات تراریخته.