توضیح

‌«حفظ نظام» به طور مطلق و «حفظ نظام اسلامی» به صورت خاص، مفاهیمی هستند که ریشه‌های آن در منابع ‌روایی و آثار فقهی فقهاء متقدّم و متأخّر وجود دارد. «وجوب حفظ نظام اسلامی» از احکام بسیار مهمّی است که آثار و ‌احکام واجب و حرام زیادی در ابواب عبادات و معاملات بر آن مترتّب است. نظام در این آثار به معنی نظام اجتماعی و ‌نظام معیشتی جامعه است که حفظ آن نیز پیش از آن‌که یک واجب شرعی باشد، مورد اتّفاق تمام عقلاء عالم است؛ ‌زیرا بدون حفظ نظام اجتماعی، عملاً بستری برای اجرای مقررّات و قوانین و احکام باقی نمی‌ماند. ‌‌ این حکم پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران، در نوشته‌ها و سخنرانی‌ها بسیار ‌مطرح ‌شد و مستند بسیاری ‌از اعمال و تصمیم‌گیری‌های مسوولان و متصدیّان نظام قرار ‌گرفته و می‌گیرد. لکن به دلیل ‌برقراری حکومت اسلامی، پیوند عمیقی با حفظ حکومت و نظام سیاسی که یکی از خرده نظام‌های نظام اجتماعی است ‌برقرار کرد؛ تا جایی‌که حفظ نظام به معنی حفظ حکومت به کار رفته و تا حدودی از معنی اصلی منحرف گشت؛ البتّه ‌باید دقّت داشت که اگر حکومتی اسلامی برقرار شد، حفظ آن یکی از مصادیق بارز حفظ نظام اجتماعی است؛ زیرا بر ‌اساس روایات، امام و حاکم جامعه اسلامی، عامل حفظ و برقراری نظم در جامعه می‌باشد.‌این تحقیق در صدد است تا حکم حفظ نظام را با دقّتی بیشتر و با توجّه به جوانب مختلف، از کلمات فقهاء ‌استخراج کرده و آثار فقهی آن را مورد بررسی قرار دهد.‌
واژه‌های کلیدی: نظام اسلامی، نظام اجتماعی، حفظ نظام اسلامی، حکومت اسلامی.