وضعیت حقوقی جنین فریز شده در نظام حقوقی ایران

توضیح

یکی از کارکردهای ازدواج ،«توالد و تناسل» می‌باشد. از مشکلاتی که در تمام جوامع بشری از قدیم‌الایام وجود داشته است، مسأله ناباروری زوجین است. امروزه دانش پزشکی و علم ژنتیک با پیشرفت‌هایی که در این عرصه داشته، توانسته‌اند تا حد زیادی با این مشکلات مقابله کنند. یکی از این روش‌ها، معرفی تکنیک‌های فریز است که در حال گسترش است؛ بدین‌صورت که اسپرم و تخمک زوجین را فریز کرده و آن را نگهداری می‌کنند تا در مواقع لزوم بتوانند از آن جنین فریزشده استفاده کنند. افراد به دلایل مختلفی چون ابتلا به سرطان، حفظ باروری و غیره ممکن است مایل به انعقاد قرارداد انجماد جنین باشند. بعد از انعقاد قرارداد انجماد، گامت زوجین به روش لقاح خارج رحمی به جنین تبدیل و طی عملیات پزشکی منجمد گشته و تا زمان انتقال به رحم زوجه در دستگاه مخصوصی نگاهداری می‌شود. به موازات بهره‌گیری از روش انجماد جنین، مسائل حقوقی، فقهی و اخلاقی مطرح گردیده که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. جنین و فرزند‌آوری، تعلق جنین به زوجین، مسائل ارث و وصیت و سایر احوال شخصیه، مسائلی است که در این حوزه ابهاماتی را ایجاد نموده است. از منظر فقهی جواز شرعی لقاح خارج از رحم به خصوص این که لقاح ممکن است بعد از مرگ یکی از زوجین رخ دهد، موردتردید بوده؛ به‌علاوه این که پدیدار شدن انسان از این طریق، مسائل اخلاقی فراوانی را پیش روی بشریت قرار داده است. می توان به صورت پیش‌فرض این‌گونه بیان داشت که جنین فریزشده دارای شخصیت حقوقی مستقل می‌باشد و اگرچه دارای آثار حقوقی و فقهی معینی می‌باشد؛ لیکن به نظر می‌رسد جنین فریزشده در حکم جنین در رحم است. همچنین در مورد جواز شرعی انجماد جنین نیز به نظر می‌رسد اصل بر اباحه می باشد، به شرطی که از مقدمات حرام پرهیز شود. در این تحقیق، با نگاهی دقیق به ابهامات مطرح‌شده، بهترین پاسخ در مورد هر مسأله گزینش گردیده است. در پایان لازم به ذکر است تحقیق پیش رو با استفاده از روش تحلیلی_توصیفی، با بهره گیری از منابع کتابخانه‌ای تدوین گردیده است.
واژه‌های کلیدی: جنین فریز شده، لقاح خارج از رحم، ناباروری، نطفه.