چالش ربوی بودن کارت‌های اعتباری از منظر فقه و حقوق

توضیح

مزایای استفاده از کارت‌های اعتباری موجب شده است استفاده از این کارت‌های به عنوان ابزاری رایج جهت انجام معاملات بویژه در مورد روابط تجاری محسوب گردد. کاهش نقدینگی تسریع در انجام معامله و کاهش ریسک سرقت وجه نقد از جمله مزایای استفاده از کارت‌های اعتباری است. با این همه در مورد امکان تحقق ربح در فرآیند صدور و استفاده از کارت‌های اعتباری تردیدهای جدی مطرح شده است. با توجه به اینکه ایجاد و استفاده از چنین کارت‌هایی از کشورهای غربی آغاز شده است و نظر به اینکه ممکن است در حقوق کشورهای غیر مسلمان مفهوم ربا به صورتی که در کشور های اسلامی است موجود نباشد ، تحلیل زمینه‌های تحقق ربا از نظر ضوابط حقوق اسلامی دارای ضرورت تام است. در این تحقیق تلاش شده است ضمن بررسی و تبیین انواع کارت‌های اعتباری و تحلیلی روابط حقوقی شکل-گرفته بر اساس آن‌ها، با اشاره به مهمترین نظریات مطرح‌شده درباره مفهوم ربا به تطبیق امکان تحقق ربا در استفاده از این کارت‌ها پرداخته شود. هدف اصلی مدنظر قرار دادن کارکردهای کارت‌های اعتباری و تحلیل روابط حقوقی بانک و صاحبین کارت در پرداخت به موضوع است. به عنوان نتیجه اصلی می‌توان گفت راهکارهای به‌کار گرفته شده در نظام بانکداری ایران و ضوابط مربوط به استفاده از انواع کارت‌های اعتباری، انطباق استفاده از چنین کارت‌هایی را با ضوابط حقوق اسلام فراهم آورده است. بر این اساس می‌توان پذیرفت بر مبنای نظر صحیح‌تر استفاده از چنین کارت‌هایی مستلزم تحقق ربا نیست.
واژه‌های کلیدی: کارت اعتباری، ربا، حواله، قرض، ضمانت، معاملات اعتباری، بانکداری اسلامی