تابعیت زن شوهردار و آثار آن در نظام حقوقی ایران و بررسی میزان انطباق آن با قواعد فقهی

توضیح

گسترش روابط بین‌المللی و مواردی همچون مهاجرت در اثر جنگ، عاملی برای ازدواج افراد با تابعیت‌های مختلف شده است. این مسئله، روابط حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را میان اتباع این کشورها و دولت‌های آنان به‌وجود آورده است. قانون‌گذاران سعی کرده‌اند همراه با تحولات جهانی، قوانین تابعیت خود را به خصوص در مورد زنان تغییر دهند. گرایش حاکمیت‌های مختلف به سمت حفظ اتباع زن و در پیش گرفتن رویکرد استقلال زنان در تابعیت بوده است. در ایران این قوانین متناسب با تغییرات و تحولات داخلی، منطقه‌ای و جهانی حرکت نکرده است. عدم توجه به این مسائل در تنظیم قوانین و مقررات مربوط به حقوق بین‌الملل خصوصی، مشکلات متعددی را برای زنان ایرانی که با مردان بیگانه ازدواج کرده‌اند، کودکان و خانواده‌های آنان به‌وجود آورده است. جامعه ایران نیز که اقامتگاه این افراد است از مشکلات مربوط به این گروه آسیب‌پذیر مصون نمانده است. در این پژوهش که مطالب با روش کتابخانه‌ای گرد آوری شده، ضمن پرداختن به قوانین تابعیت زن شوهردار و آثار مختلف آن، این قوانین را از منظر اسلامی بررسی کرده و معیارهای تابعیت سیاسی زنان در جامعه صدر اسلام را بیان می‌کند. یافته‌های پژوهش علاوه بر اینکه وجود روابط و حقوق بین‌الملل در اسلام را اثبات کردند، نشان دادند که نه‌تنها آثار حاصل از این قوانین حقوقی با برخی قواعد فقهی ناسازگار است، بلکه معیارهای تابعیت زنان و عدم استقلال آن‌ها در پیوند با حاکمیت، مخالف سیره پیامبر در برخورد با زنان صدر اسلام است. توجه به این نکات می‌تواند در تدوین قوانین تابعیت مترقی‌تر که از یک سو انطباق بیشتری با قواعد فقهی و سیره حضرت رسول داشته باشد و از سوی دیگر مسائل روز ایران و جهان را نیز در بر بگیرد، مفید باشد.
واژه های کلیدی: تابعیت، زن شوهردار، قواعد فقهی، روابط بین الملل اسلامی