توضیح

بازار مشتقات کالایی در ایران با اهدافی از جمله ایجاد بازاری قانونمند و سازمان‌یافته جهت تسهیل دادوستد کالاها، جلوگیری نوسانات کاذب قیمت محصولات ناشی از ارتباط نامشخص و نامناسب میان عرضه و تقاضا و ایجاد یک نظام قیمت گذاری شفاف بر پایه تعادل میان عرضه و تقاضا و نیاز بازار و همچنین مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت و ... به وجود آمد تا ناکارآمدی و ساختار نامناسب بازار کالایی پایه را اصلاح کند اما پس از چند سال از تشکیل بازار مشتقات کالایی در ایران اگر چه سمت و سوی حرکتی این بازار به سمت اهداف فوق مثبت بوده است اما وجود مشکلات و کاستی هایی سبب شده تا دستیابی به این اهداف با مشکلاتی مواجه شود. لذا شناسایی و رفع این مشکلات بیش از پیش ضرورت پیدا می کند، در همین راستا پژوهش حاضر به آسیب شناسی بازار مشتقات کالایی و ارائه راهکار ها جهت ارتقاء آن پرداخته است و به طور خاص از میان ابزار های موجود در این بازار بر آسیب شناسی و ارائه راهکار در جهت ارتقاء دو ابزار قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله تاکید کرده است. در این پژوهش بر اساس نظرات خبرگان بازار مشتقه شامل معامله گران، کارگزاران، ناظران بازار، حقوق دانان، اقتصاد دانان، فقهاء و متصدیان بازار مشتقه چالش های موجود در بورس کالا احصاء شد و راهکار های متناظر با هر یک از چالش ها بدست آمد، سپس با استفاده از تکنیک ساختاری- تفسیری (ISM) که از زیرمجموعه های مدل تصمیم گیری چند معیاره (MADM) می باشد، این چالش ها بر اساس نظرات خبرگان سطح بندی شده و رابطه ی هر کدام از آنان با یکدیگر مشخص گردید تا در نهایت مسیر رفع این چالش ها برای نهاد های متصدی توسعه بازار مشتقات روشن شود.
واژه‌های کلیدی: بورس کالایی، آسیب شناسی، قرارداد اختیار معامله، قرارداد آتی، مشتقات کالایی