ماهیت حقوقی اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی ایران

توضیح

مفهوم اجاره به شرط تملیک در قانون عملیات بانکی بدون ربا در ماده 57 آیین نامه تسهیلات اعطایی بانکی هیأت وزیران تعریف، و چگونگی شرایط تنظیم قرارداد مذکور در مواد 58 تا 65 آیین نامه یاد شده بیان گردید. قرارداد اجاره به شرط تملیک قراردادی است که به موجب آن مورد معامله اجاره داده می‌شود و در آن شرط می‌شود که مالکیت مورد معامله در پایان مدت اجاره در صورت انجام تمامی شروط عقد و پرداخت همه اقساط مال الاجاره توسط مستأجر به نام او انتقال یابد، این نمونه از قرارداد سابقه‌ای در فقه و قانون مدنی ندارد. در اینگونه قراردادها تصرف مستأجر به دلیل مالکیت نسبت به منافع عین دارای اثر قانونی بوده و صحیح می‌باشد. به طور کلی قرارداد اجاره به شرط تملیک که یک عقد لازم، معوض و تملیکی است می‌تواند در موردخانه، زمین و یا هر نوع کالای دیگر در بخش‌های متفاوت مثل کشاورزی و خدمات باشد و اصول کلی در مورد طرفین قرارداد تابع عقد اجاره می‌باشد. مطلوب آن است که اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی در قالب خاص خود دیده شود، اجاره به شرط تملیک را که ترکیبی از عقود بیع و اجاره است باید مشمول ماده 10 قانون مدنی دانست و آنرا به عنوان یک عقد نامعین تحلیل نمود امروزه اجاره به شرط تملیک با توجه به قانون عملیات بانکی بدون ربا رفته رفته اصالت می‌یابد و چنانچه قواعد خاصی برای آن وضع گردد، می‌توان آن را یکی از عقود معین دانست که احکام ویژه خود را دارد و با بررسی‌های صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که عقد اجاره به شرط تملیک در حقوق ایران می‌تواند در مورد اموال منقول و غیر منقول هر دو به کار می‌رود و دارای ماهیتی خاص و از عقود جدید می‌باشد.
واژه‌های کلیدی: اجاره، شرط، تملیک، قرادادهای بانکی، بیع.