پیش‌بها (بیعانه)

توضیح

گاهى چنین فرض مى‌شود که از همان آغاز، توافق و قراردادى بر خرید و فروش یا اجاره صورت پذیرفته، و براى یکى از طرف‌هاى قرارداد یا براى هر دوى آنها حق عدم تسلیم یا حقّ فسخ، تا زمان معیّنى- براى نمونه تا زمان ثبت رسمى قرارداد- در نظر گرفته شده است، در چنین صورتى هیچ اشکال و تردیدى در درستى و نفوذ عقد وجود ندارد، و تنها نکته‌اى که در این فرض وجود دارد این است که: حصول قرارداد اجاره یا بیع از همان هنگامِ توافق اوّلیه بوده و در نتیجه نقل و انتقال از همان زمان محقّق شده و همه حقوق عینى قرارداد از همان زمان بر آن مترتّب مى‌شود، چنان که- به همین دلیل- تمام شروط لازم براى صحّت عقد، باید در همان زمان وجود داشته باشد، و اگر فسخى هم صورت گیرد زمان آن نه از هنگام عقد، بلکه از هنگامى است که یکى از طرف‌ها به فسخ اقدام کرده است. شاید هم اگر در مسأله مورد بحث خود، چنین تصوّر کنیم که نفس فروش یا اجاره دادن و به دیگر سخن حق فروش یا حقّ اجاره دادن، نوعى ملکیّت است، بتوان گفت: عقد در اینجا صدق مى‌کند؛ زیرا آنچه صورت پذیرفته، نوعى تملیک التزام به طرف مقابل است و بر این پایه طرف مقابل که مالک برایش چیزى را تعهّد کرده است، حقّ دارد وى را به فروش یا اجاره