مبانی فقهی دریافت پذیره ها در وقف

توضیح

سازمان اوقاف و امور خیریه به منظور حفظ ‌وقفیت ملک، قراردادهای اجاره بلند مدت با شرط ضمنی پرداخت مبلغ مشخصی تحت عنوان پذیره، طراحی کرده است که علاوه بر تامین منافع موقوف علیهم، موقوفه را از حالت وقف خارج نمی سازد؛ این اقدام در سازمان اوقاف و امور خیریه تحت عنوان «پذیره» و در برخی از سازمان ها مانند آستان قدس رضوی تحت عنوان «حق تقدیمی» اجرا شده است. به عبارتی پذیره عبارت است از مبلغی است که از سوی اداره اوقاف به نفع موقوفه بابت حق تملک اعیان از مالک اعیان و مستاجر اراضی موقوفه در هنگام اجاره (پذیره ابتدائی) یا هنگام نقل و انتقال رقبات (پذیره انتقالی)، دریافت می گردد. بعد از روشن شدن ماهیت پذیره و انواع آن این پرسش مطرح می شود که پذیره به لحاظ فقهی از چه جایگاهی برخوردار است و آیا برای«پذیره» می توان سابقه و مفاهیم مشابه فقهی بیان کرد؟ در این تحقیق قصد داریم مبانی فقهی مطرح شده در فقه امامیه را به عنوان پشتوانه این موضوع مورد بررسی قرار دهیم، همچنین بیان کنیم که شبیه نهادِ پذیره، در کشورهای اسلامی نیز وجود دارد؛ در تحقیق پیش رو در مورد کلیات و مفاهیم و همچنین اقسام پذیره بیان می شود و همچنین مبانی فقهی دریافت پذیره‌ها در وقف و تحلیل فقهی هر کدام از پذیره ها به صورت مجزا مورد بحث قرار می گیرد. از جمله موارد که مورد واکاوی قرار می گیرد، امکان اخذ پذیره از باب اجاره بلند مدت و امکان اخذ پذیره از باب اجاره تراکم می باشد؛ همچین به جایگاه حقوقی دریافت پذیره ها اشاره می شود و در نهایت نقد و بررسی شبهات وارده بر دریافت پذیره‌ها در وقف بیان خواهد شد.
واژه‌های کلیدی: پذیره، مبانی پذیره‌ها، انواع پذیره‌ها، مشروعیت پذیره‌ها.