مبانی نظری کرامت انسانی از دیدگاه اسلام و نقش آن در فقه زیست پزشکی

توضیح

امروزه، محور مباحث حقوق بشری در دنیا، موضوع کرامت انسانی است که سایر قواعد در حقوق اساسی انسان‌ها مانند حق حیات و احترام به اراده و آزادی افراد نیز منبعث از ارج نهادن به شخصیت انسان پدید آمده است. از این رو، ما برای اینکه بتوانیم به زبان روز، معارف عمیق اسلامی را تبیین نماییم، شایسته است تا مبانی ومولفه‌های نظری کرامت انسانی را در فرهنگ قرآن و نظام‌ فلسفی حکمت متعالیه بررسی کنیم و ابتدا، به قدر توان خویش، دیدگاه اسلام را درباره این موضوع و جوانب مختلف و شبکه معنایی آن مشخص نماییم و پس از آن نیز، با بررسی جایگاه کرامت انسانی در فرایند استنباط احکام، اقتضائات و منافیات کرامت انسانی را در حوزه تحقیقات جدید زیست پزشکی تبیین نماییم و دلالت‌ها و الزامات صریح و روشن کرامت انسانی را نظیر عدم استفاده‌ی ابزاری از رویان، جنین و بدن انسان در حوزه تحقیقات و آزمایش‌های زیست پزشکی، عدم کالاانگاری و خرید و فروش آن‌ها، و نیز حق زندگی کرامت آمیز بازگو نماییم. از دیدگاه اسلامی، انسان به موهبت نفخه الهی، برخوردار از عقل و صاحب اختیار و مستعدّ رشد و تعالی، و طبعا، مسوول حفظ کرامت معنوی خویش نیز می‌باشد و اقتضای چنین کرامت ارزشی نیز آن است که به بعد معنوی و سعادت اخروی خود نیز توجه کند و از هر اقدامی که شرعا، موجب وهن و هتک حرمت او در آخرت می‌گردد، پرهیز نماید، و کرامت انسانی را صرفا در بعد دنیوی آن محدود نکند.
واژه‌های کلیدی: اسلام، انسان، حقوق بشر، کرامت، عقلانیت، فقه، تفضیل، تقوا، زیست پزشکی